HÜKÜMETİN TAŞERON İŞÇİ TASARISI

Taşeronluk ve taşeron işçiliği, yıllardır çalışma hayatının temel tartışma konularından birisi oldu. Fakat geçtiğimiz hafta kamudaki taşeron işçilerine kadro verileceği yönündeki açıklamalarla tartışmalar daha da alevlendi.

Yapılacak düzenlemeye dair ipuçlarını geçtiğimiz hafta Sayın Başbakan ve Maliye Bakanı verdi. Detayları ise ilgili yasa tasarısı Meclis'e geldiğinde göreceğiz. Fakat şu ana kadar netleşen başlıklardan kamudaki taşeron işçilerini hem sevindirecek hem de üzecek haberleri verebiliriz. Önce kötü haberden başlayalım.

1) KADRO YOK, ‘ÖZEL SÖZLEŞME' VAR

Yaklaşık 700 bin taşeron işçisini kapsayacak düzenleme, bildiğimiz anlamda kadroya alma olmayacak. Bunun yerine yeni ihdas edilecek ‘özel sözleşmeli personel' statüsüne geçecekler. Yani devlet, bugüne kadar taşeron şirketle sözleşme yaparken, bundan sonra doğrudan işçi ile sözleşme yapacak ve sözleşmenin süresi 3 yıl olacak.

3 yıl sonra devlet isterse sözleşmeyi yenileyecek, isterse son verecek. Kısacası, taşeron işçiler memur veya işçi kadrosuna değil, özel sözleşmeli statüye geçiyorlar. Bu da taşeron işçiler için en önemli başlık olan “iş güvencesi” beklentisinin karşılanmadığı anlamına geliyor.

2) 500 BİN İŞÇİ KAPSAM DIŞI

Yapılacak düzenleme kamu kurumları ve belediyelerdeki yaklaşık 1.2 milyon taşeron işçisinin tamamını kapsamıyor. Bunlardan 700 bini kapsama girerken, 500 bini kapsam dışı kalarak taşeron işçisi olarak devam edecek. Ayrıca 700 bin kişiden de gerekli şartları taşımadığı için kapsam dışında kalanlar olacak.

Örneğin 1 Kasım 2015'ten sonra işe giren, emekliliğe hak kazanmış olan, 65 yaşını dolduran ve kısmi süreli çalışan taşeron işçiler kadroya alınmayacak. Yine kamu kurumlarında İŞKUR aracılığıyla toplum yararına çalışma veya işbaşı eğitim projeleri kapsamında çalıştırılan işçiler de kapsama girmiyor. Bu da taşeron sorununun önümüzdeki yıllarda da devam etmesi ve işçilere mahkeme yolunun görünmesi anlamına geliyor.

3) ÜCRETLER DEĞİŞMİYOR

Taşeron işçilerin kadro taleplerinin birinci sebebi iş güvencesi ise, ikincisi kadrolu memurlarla eşit ücret almaktı. Örneğin bir kurumda aynı odada çalışan memurla taşeron işçisi aynı işi yaptıkları halde, ücretlerinde birkaç kat farklılık olabiliyor. Fakat yapılacak düzenleme taşeron işçisinin ücret artışı beklentisine cevap vermiyor. Özel sözleşmeli statüye alınacak taşeron işçileri, bugün hangi ücreti alıyorlarsa yine aynı ücretle devam edecekler. Oysa şu an taşeron şirketlere ödenen kârlar bundan sonra işçilere verilse, yine ücretleri artmış olacaktı.

4) SINAVI GEÇENE STATÜ

Taşeron işçileri kanundan sonra hemen özel statüye geçemeyecekler. Bir ay içerisinde kurumlarına başvuracaklar ve yapılacak yazılı ya da sözlü sınav sonrasında başarılı olurlarsa statüleri değişecek. Sınavların ne kadar objektif olacağı ise tartışma konusu.

5) ÖZELDE TAŞERONA DEVAM

Yapılacak düzenleme sadece devlet kurumlarındaki taşeronlaşmayı kapsıyor. Özel sektördeki taşeron sistemi ise aynen devam edecek. Yani 1 milyona yakın özel sektör taşeron işçisi için pakette bir şey yok. Oysa Soma faciasından sonra özel sektördeki taşeronlaşmanın çarpıklığı gözler önüne serilmişti. Bu açıdan özeldeki taşeron işçileri bir süre daha bekleyecekler.

BARDAĞIN DOLU TARAFI...

Taşeron işçileri için yapılan düzenleme tabii ki sadece olumsuz haberlerle dolu değil. Bardağın bir de dolu tarafı var. Gelelim taşeron işçileri için iyi haberlere.

1) DAHA İSTİKRARLI İSTİHDAM

Taşeron işçilerine bildiğimiz anlamda kadro verilmese de mevcut durumdaki güvencesizlik bir ölçüde gideriliyor. Bugün hakları, taşeron şirketlerin iki dudağı arasında olan taşeron işçileri, düzenlemeyle nispeten daha istikrarlı bir çalışma ortamına kavuşmuş olacaklar. En azından üç yıl boyunca iş garantileri olacak.

2) TOPLU SÖZLEŞMEYE HAK KAZANACAKLAR

Taşeron işçileri için 2014 yılında yapılan düzenleme, bazı işçiler için toplu sözleşme hükümlerinden yararlanma hakkı tanıyordu. Şimdi yapılacak düzenleme ile sendikal haklar ve toplu sözleşme kapsamı daha da netleşmiş olacak. Hukuki olarak engel bulunmasa da taşeron işçiler sendikalara üye olmaya çekiniyorlardı. Bundan sonra elleri biraz daha rahatlamış olacak. Sendikaların da bu yeni dönemi daha iyi değerlendirmeleri ve üye sayılarını artırmalarında fayda var.

3) ÇALIŞMA KOŞULLARI İYİLEŞECEK

Taşeron işçileri bugün oldukça olumsuz koşullarda ve iş hukukundaki temel haklarından mahrum olarak çalıştırılıyorlar. Yıllık izin, günlük ve haftalık çalışma saatleri, iş sağlığı ve güvenliği gibi pek çok konuda mağduriyet yaşıyorlar. Yapılacak düzenleme, bu konularda taşeron işçilerinin elini biraz daha güçlendirecek ve çalışma koşullarını iyileştirecek. Tabii buna sendikaların da katkı vermesi bekleniyor. Özgür Düşünce