SOSYOLOG DALAMAN'DAN "ENSEST"LE İLGİLİ ÇARPICI AÇIKLAMALAR

Son günlerde gündemdeki yerini koruyan 'ensest' tartışmasıyla ilgili açıklamalarda bulunan Altınbaş Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Müdürü ve Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi Müdürü Sosyolog Zeynep Banu Dalaman, “Ensest dünya oluştuğundan beri var olan, kültürden kültüre tanımı değişen, Türk toplumunda ise tabulaştırılan ve konuşulmasından hoşlanılmayan aslında antropolojik olarak yaklaşılması gereken bir kavram. Son günlerde bu şekilde ortaya çıkması ve konuşulması ile bu tabunun yıkılması toplum açısından iyi oldu" diye konuştu.

Ensest kavramının tanımı için Sigmund Freud'un 'Totem ve Tabu' kitabına gönderme yapan Banu Dalaman, şunları söyledi:

"Freud, 'Totem ve Tabu' kitabında şöyle der: "İnsanlar toplumsal hayata geçtiklerinden itibaren ensest birçok toplumda yasaklanmıştır. Çünkü toplum bir takım kurallara bağlanmıştır, dürtü ve içgüdü yerini bilinç ve vicdana bırakmıştır ve bunun için toplum yakın çevredeki kan bağı olan insanlarla cinsel ilişkiye girmeyi yasaklamıştır."

İslam'da da ensestin yasak olduğuna dikkat çeken Dalaman, şöyle konuştu:

"Şimdi dinsel kitaplara baktığımızda da özelikle İslam'da ensestin yasak olduğunu görüyoruz. Ama bunu nasıl yorumlayacağız? Asıl sorun bu. Örneğin kuzenler evlenebilir mi? Bazı toplumlarda eğer kişiler 18 yaşın üzerindeyseler ve razı iseler bu cinsel eylem olabilir şeklinde bir kabul var. Bazı toplumlar ise bunu kesinlikle reddediyor. Bu, toplumun olaya nasıl yaklaştığı, gelenek ve görenekleriyle ilgili bir durum. Türkiye'de bu tür olaylar var ama ilk defa gün yüzüne çıktığı için bu kadar tartışılıyor. Üzerine de Türkiye Ensest Atlası'ndan yola çıkarak yüzde 40 oranın söylenmesi tartışmayı biraz daha derinleştirdi. Bu rapora baktığımızda aslında böyle bir istatistik yok, bu duruma karşı alınacak önlemler ve stratejiler anlatılıyor. Yani “biz sağlıklı toplumlar yaratmak için ensest olayını nasıl aşabiliriz?” deniyor. Çünkü bilimsel bir gerçek ki; dünyanın her yerinde akraba evliliklerinden doğan çocuklar özürlü doğuyorlar. Bunu ne kadar kabulleniyoruz? Bunu nasıl farklılaştırıyoruz? Buna bakmak lazım. Yoksa dünyada örneğin İngiltere Kraliyet Ailesi'nde asil kanı taşımak için yüzyıllardır kuzenler birbirleriyle evleniyorlar. Ama Almanya bunu kesinlikle yasaklıyor. Örneğin Amerika'da da her eyalette farklı kurallar var. Bazı eyaletlerde kuzenler evlenemez ama Maine eyaleti doğacak çocuklarda bir sıkıntı olmayacağına dair genetik haritayı getirenlere  izin veriyor. Yine son yılların popüler dizisi “Games of Thrones”da kardeş evliliği her ne kadar hikayesel de olsa var ve bu tartışılıyor."

ENSEST KÜLTÜREL BİR TABU VE CEZASI KANUNLARIMIZDA TANIMLANMIŞ DEĞİL

Dalaman, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Birleşmiş Milletler ensesti kan bağı bulunan akrabalıkların yanı sıra evlenmeleri mümkün olmayan üvey çocuklar ve aile üyeleri arasındaki cinsellik olarak tanımlasa da bu tanımın yorumu toplumdan topluma değişiyor. Ama burada bizim tamamen üzerinde durmamız gereken iki nokta var. Birincisi BM tanımından da anlayabileceğimiz gibi ortak nokta aynı evde, aynı hanede, aynı ailede hatta aynı sokakta olmak durumu var. Bazı kabileler kabile içi evlilikleri yasaklıyor. İkincisi bu olayın aynı hanede yaşayan bireylerden 18 yaş altında olanlara yapılması ile ilgili, yani çocuk istismarı. Geçenlerde gazeteci Murat Yetkin bir rapordan yola çıkarak Türkiye'de enseste maruz kalan 18 yaş altında çocuk oranının yüzde 70 ve bunların yüzde 84'ünün kız çocuğu olduğunu paylaştı. Dolayısıyla burada tartışılması gereken kapalı toplumlarda, bir aile ortamında özellikle kız çocuklarının öz, üvey baba yada erkek kardeş tacizine neden uğradıklarıdır. Burada hem ensest hem de çocuk istismarı var.  Türk Ceza Kanunu'nda da cezası çocuk istismarına girdiği için cezası var. Ensest kültürel bir tabu ve cezası kanunlarımızda tanımlanmış değil."

TOPLUMSAL YASAKLAR GETİRİLMELİ

"Türkiye ensest atlası raporunda da yazdığı gibi eğitimin özellikle anneler, babalar ve erkek çocukları için çok önemli olduğunu vurgulamak gerekiyor" diyen Dalaman, şöyle devam etti:

"Yine Freud'a vurgu yapacağım; "aslında insanlar dürtüleriyle doğar. Yani erkeğin kadından hoşlanması dürtüsel bir şeydir. Ama biz kız kardeşimize yada annemize bu duyguyu duyamayacağımızı toplumsal bir varlık olduğumuzda öğreniriz" diyor. Dolayısıyla bunun öğretilmesi, bir kızın ağabey ile cinsel eylem yaşayamayacağı konusunda toplumsal yasaklar getirilmelidir. Bu neyle olur? Bilinç ve vicdanla olur. Çünkü bilirsin ki o ilişkiden doğacak çocuk özürlü doğacaktır yada en kötüsünden genetik kodları bozulacaktır. Devlete çok iş düşüyor çünkü birçok ensest yada aile üyelerinden cinsel istismara uğramış çocuk bunu korkudan saklıyor. Annelere de çok iş düşüyor ama böyle bir vakayla karşılaştıklarında anneler de şiddet görmekten korktukları için bunu saklıyorlar. 'Ağabeyini evlenene kadar idare et' yada 'baban sana istediğini yapabilir' gibi söylemlerle kızların bastırıldığını görüyoruz. Dolayısıyla kadınların hem çocuklarını yetiştirirken, hem de böyle durumlarda yapmaları gerekenler konusunda bilinçlendirilmesi çok önemli. Cinsel istismara uğramış özellikle kız çocukları korktukları için genelde susmayı tercih ediyorlar. Cinsel istismara uğramışsa veya uğrama ihtimalinin farkındaysa biran önce evlenmeye çalışıyorlar. Çocuk gelin mevzuu da aslında buna bağlı. Aile içinde yaşadığı ensestten yada cinsel istismardan biran önce kurtulmak için evlenme yoluna gidiyorlar. Burada iş anne yada büyük ablaya düşüyor. Tabi eğer büyük abla da aynı istismara uğramamışsa. Anneye burada çok iş düşüyor diyoruz ama onlar da böyle bir durumda uğrayacakları şiddetten korkuyorlar ve onlar da susuyorlar."

NERELERE BAŞVURULABİLİR?

Bu tür olaylarla karşılaşılınca nerelere başvurulması gerektiği konusuna da değinen Dalaman, sözlerini şöyle noktaladı:

"Ama bütün bu korkuları kırıp bir şekilde gitmek başvurmak ve konuyla ilgili şikayette bulunmak isterse en yakın sivil toplum örgütüne gidebilir. Kadın sivil toplum örgütleri bu konuda yapılması gerekenler konusunda bilinçliler ve yardımcı oluyorlar. Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonunun özellikle bu konuda çalışmaları var.  Polise gidebilirler. Aile Bakanlığı'nın Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) var. Yani en yakın merciye gidip çocukları koruma altına almaları faydalı olacaktır.Cinsel istismar ve ensest yaşamış çocuklar büyüyüp birey olduklarında o travmatik  geçmişleriyle toplumda dışlanmış, kişilikleri oturmamış, özgüvenleri zedelenmiş bireyler oluyorlar ve bu da sağlıksız bir toplum anlamına geliyor. Bu kişilerin İntihar eğilimleri de daha fazladır. Kayıp kimlikler, kayıp kuşaklar oluşmaması için eğitim ve bilinçlendirmeye önem vermeliyiz.Bunun için böyle bir olayı gördüğümüz, duyduğumuz zaman en yakın sivil toplum örgütüne başvurmakta fayda var diye düşünüyorum. "